Vi nærmar oss julehøgtida med stormskritt. Mange, og kanskje særleg den yngre garde, har venta og lengta i lang tid, på nisse og gåver og alt det som høyrer til jul. Dei vaksne har kanskje meir venta på god mat og koseleg samvere med familie og vener, og kanskje ser mange også fram til nokre etterlengta fridagar – for dei som er så heldige å ha fri i jula.
For fri er det slett ikkje alle som har. Det er mange som er på jobb, det er nødvendig for at hjula innan til dømes helse og omsorg skal gå rundt. Når vi andre sit benka rundt eit julepynta bord og fråtsar i julemat så det tyt ut både her og der, så bør vi sende venleg tanke og rette ein stor takk til alle dei som sørger for at vår gamle bestemor og andre får den pleien dei treng, også i julehøgtida.
For ikkje å snakke om dei i naudetatane, og for oss her i bygdene på indre gjeld det spesielt brannmannskapa. Dei er stand by både helg og yrke, klare til å rykke ut når som helst, på særs kort varsel, når det krevst. Eller brøytemannskapa, som er klare med reiskapen sin for å flytte på det kvite – om vêrgudane skulle finne det for godt å drysse litt «himmelsk korrekturlakk over feilstavet sommer», som det heiter i Anne Grete Preus-songen «Når himmelen faller ned». Utan alle desse ville det vore vanskeleg å bu rundt om i bygdene våre. Derfor: ein stor julehelsing og takk til dykk alle, det er vel fortent! Og så håpar eg at det vert ei roleg jule- og nyttårshelg slik at de også får litt fri.
Jula er ei tid for familie, for å vere i lag. Det er kanskje det aller viktigaste. Vi treng ikkje fråtse i mat, vi treng ikkje dyre gåver. Det er faktisk mindre viktig. Tid er blitt mangelvare for mange, og det å ha tid til å berre vere, det er viktig. Vere i lag. Vere åleine. Eg likar godt å vere åleine, eg stortrivst i eige selskap. Og eg har aldri kjent meg einsam når eg er åleine, heller ikkje dei julene eg faktisk har vore heilt åleine. Men alt til si tid. Det er godt å vere i lag også, å kjenne at ein er inkludert.
Eg har stor respekt for folk som Henning Holstad, de veit, Oslo-mannen og den tidlegare Frp-politikaren med lapp over eine auget, som allereie som 17-åring starta å organisere ei alternativ julefeiring for personar med rusproblem, bustadslause og andre som trong ein stad å feire jul. Det er mange alternative juler det, for mannen er no godt passert 70 år! I alle desse åra har «Alternativ jul» blitt arrangert, med unnatak av i 2020, då sette koronaviruset ein stoppar for ein til då 53 år lang tradisjon. Vi skulle hatt fleire som Henning Holstad, det er så utruleg mange der ute som av ulike grunnar har falle utanfor det store «vi-et», folk som mange ser ned på, berre går forbi… Vi skal vere varsame med å dømme. Vi veit ikkje historia til tiggaren vi ser på gata, den heimlause eller den tunge rusbrukaren. Er det noko vi skal leggje frå oss, særleg no i jula, og helst elles også, så er det å la oss styre av eigne fordommar.
Det der er eit Oslo-fenomen, vil kanskje nokon seie. Då vil eg seie: nei, det er det så absolutt ikkje! Vi har dei vi også. Kanskje har vi ikkje dei direkte heimlause her i bygdene våre, men vi har dei som strevar så til dei grader at dei lett kunne ha vore det hadde dei budd ein annan stad i landet. Men vi har dei som slit med rusbruk blant oss, vi har dei som slit tungt økonomisk. Det skal vi tenkje gjennom vi som stort sett har det vi treng – og meir til. Eg har sagt det før og eg seier det igjen: Dei som strevar med livet sitt, enten det no er sånn eller slik, dei går ikkje med noko «stempel i panna» som kringkastar korleis dei har det. Nei, dei skil seg ikkje nemneverdig frå deg og meg, så dei er vanskeleg å få auge på. Men dei er der. Det ser vi når stadig fleire har behov for matkasser frå «Givarglede». Det er utruleg trist, men derfor er det så desto meir gledeleg at både privatpersonar og bedrifter framleis vil bidra til at dei blant oss som strevar, også skal få ei ålreit jul.
Eg har mange gongar i løpet av dei tjuefem og eit halvt åra eg har budd her i området leika med tanken på å lage ein variant av «Alternativ jul» her. Men det har blitt med tanken. Eg har vel kanskje tenkt at «alle» i bygdene våre har nokon i jula. Men stemmer eigentleg det…? Veit vi eigentleg om der er folk blant oss som ikkje har nokon, som kjenner på einsemd – ja, som kan finne på å ville avslutte livet fordi det kjennest så tungt å ikkje ha nokon i høgtider som dette…? Eg trur ikkje vi eigentleg veit. Så kanskje det snart er på tide å gjere noko meir enn berre å leike med ein tanke…
Vi i Storfjordnytt-redaksjonen ser fram til nokre rolegare dagar framover. Heilt fri mellom no og neste avis som kjem fredag 3. januar, har vi ikkje. Men rolegare enn normalt blir det, og det skal bli godt. For eigen del må jeg jobbe litt dei næraste dagane med å forvandle eit hus der det totale kaos rår til noko ryddigare og meir julete. Det har eg rett og slett ikkje hatt tid til så langt. Men det blir, det blir.
Så til slutt, vil eg gjerne nytte høvet til å takke alle som er med Storfjordnytt på eitt eller anna vis, som abonnentar, som annonsører og som bidragsytarar på anna vis. Utan dykk alle, som eg likar å tenkje på som Storfjordnytt sine venner og utvida familie, hadde det faktisk ikkje vore noko Storfjordnytt. Dermed er det på sin plass å ønske dykk alle ei riktig god jul og eit godt nytt år. Og så håpar eg at de alle vil vere med oss også inn i det nye året.
